Wat versta jij onder leiderschap? Als ik die vraag stel krijg ik heel veel verschillende antwoorden. Leiderschap is ook voor iedereen verschillend en sterk afhankelijk van de persoon, situatie en de omgeving. Ondanks al deze verschillen wordt leiderschap binnen opleidingen nog te vaak omschreven in competenties, standaarden, aannames en principes. Vervolgens worden die gegoten in een makkelijk te onthouden stappenplan (de 4 kwadranten, cirkels, de 4…) een soort one size, fits all benadering als het gaat om leren te leiden.

Maar zoals onderzoek over leiderschap allang heeft aangetoond: per situatie, persoon, taak en team zijn de verschillen enorm. Maatwerk in leren leiden houdt in dat leiderschap wordt overgelaten aan de leiders zelf en dat zij leren hoe hún leiderschap te tonen, hoe leiderschap aan te wakkeren bij anderen, hoe werkelijk voor hún taak te staan, in plaats van zich stappenplannen eigen te maken.

Ervaringsleren

Leiderschapsontwikkeling door Ervaringsleren gaat daarom uit van een andere aanpak dan veel van de klassieke programma’s, namelijk leren door reflectie op je eigen acties. Oftewel leren door te doen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat leren door te doen drie keer zo effectief is als passief leren (Saks, A. & Belcourt, M. 2006). Aristoteles schreef al : ” De dingen die we moeten leren voor we ze kunnen doen, leren we door ze te doen.”

David Kolb heeft de moderne versie van het Ervaringleren ontwikkeld. Om volgens Kolb werkelijke kennis uit ervaringen te verkrijgen moet de deelnemer:

• Bereid zijn om actief deel te nemen aan de ervaring;
• In staat zijn om te reflecteren op de ervaring;
• Beschikken over analytische vaardigheden en deze gebruiken om nieuwe inzichten te krijgen uit de ervaring;
• Beschikken over vaardigheden om problemen op te lossen en keuzes te maken om zo de nieuwe inzichten toe te passen.

Leren te leiden

Om leiderschapsontwikkeling effectief te maken, dienen er in het programma mogelijkheden te zitten om te experimenteren met het nieuwe gedrag. Als het nieuwe gedrag niet eerst binnen het programma kan worden geoefend, dan is de kans erg klein dat het nieuwe gedrag wel in de eigen (werk)omgeving wordt toegepast. Ook moeten er mogelijkheden zijn om feedback van anderen te krijgen over de impact van het nieuwe gedrag. En er moet ruimte zijn om te reflecteren en te leren van de ervaringen met anderen, waaronder de facilitator van het programma en de andere deelnemers. Ten slotte is het toepassen van de resultaten uit de leercyclus in de eigen (werk)omgeving erg belangrijk.

Leiderschapsontwikkeling op basis van ervaringsleren geeft de deelnemer de ruimte om te focussen op hetgeen hij of zij nog te leren heeft, in plaats van het focussen op de ideeën van anderen. Ervaringsleren geeft ook de mogelijkheid om aan de slag te gaan met het bewust worden van houding en gedrag, dat effectief leiderschap kan laten ontsporen. Ervaringsleren is flexibel als het gaat om individuele stijlen, voorkeuren, doelen, etc. Hierdoor is ervaringsleren beter in staat om positieve emotionele effecten te ontwikkelen zoals zelfvertrouwen, eigenwaarde en een gevoel voor waarden en normen, dan conventionele opleidingen. Deze emotionele effecten zijn erg belangrijk binnen leiderschap. Succesvolle organisaties hebben namelijk niet alleen leiders met vaardigheden nodig, maar ook leiders die emotioneel intelligent zijn en in staat zijn om met anderen samen te werken op een effectieve en inspirerende manier.

Photo by Nghia Le on Unsplash

Ontdekkingsreis

In ons programma: “De andere reis” werken we op basis van bovenstaande principes. De resultaten met betrekking tot de persoonlijke ontwikkeling in het programma verschillen per deelnemer. Vaak verlaten deelnemers ons programma met een verhoogd geloof in eigen kunnen, meer moed en zelfvertrouwen.

“De andere reis” is een ontdekkingsreis naar jouw leiderschap. Dit programma is als een blanco canvas waarop je jouw leiderschap kunt laten uitgroeien tot kunst.

Jean-Paul Stijnen