In mijn begin jaren bij de bank, dacht ik dat de sleutel tot succes het hebben van goede antwoorden was. Het leek erop dat degene met de meeste antwoorden of het beste advies ook het snelste carrière maakte. Maar gaandeweg begon mijn beeld te veranderen. Het ging steeds minder om het hebben van de juiste antwoorden en steeds meer om het stellen van de goede vraag. Niet alleen als bankier, maar ook als trainer.

In dit internet tijdperk is het vinden van antwoorden het makkelijkste gedeelte. Maar alleen als je weet welke vragen je moet stellen. Binnen het ervaringsleren en onze opleiding, is het stellen van vragen een hele belangrijke methode om het denken van de deelnemers te activeren. Voor een manager is dit niet anders, tenminste als je teamleden wilt activeren en in de verantwoordelijke rol wilt krijgen. Als je een succesvol leider wilt zijn, dan zul je moeten leren om goede vragen te stellen. Hier zijn zeven suggesties.

1. Stel open vragen. Dit lijkt een open deur, maar luister maar eens hoe vaak mensen gesloten vragen stellen. Gesloten vragen, voor wie dit nog niet weet, zijn vragen die je met ja of nee kunt beantwoorden. Gesloten vragen genereren geen discussie en leiden zelden tot nieuwe inzichten. Vraag in plaats van “Ben je blij met het resultaat?” bijvoorbeeld “Wat vind je van dit resultaat?”. De tweede vraag nodigt uit tot reflectie en start een discussie.

2. Onderzoek wat er achter een aanname zit. Bijna iedere zakelijke beslissing is gebaseerd op een aanname. Als je niet weet wat achter deze aanname zit, dan is de kans groot dat je een slechte beslissing neemt. Het is vaak zinvol om jezelf (en daarna met jouw collega’s) af te vragen: “Wat zijn onze aannames in dit scenario?” Vervolgens blijf je doorgraven totdat je je comfortabel voelt bij het antwoord. Dit is waar mensen vaak de fout in gaan. Ze graven niet lang genoeg door. De logica kan dan wel feilloos zijn, maar als de logica gebaseerd is op foute aannames, dan leidt dit tot foute conclusies.

3. Vraag naar beide kanten van het verhaal. Het is zo gemakkelijk om een kant van het verhaal te horen, hierop meteen te handelen en vervolgens je ongemakkelijk te voelen nadat je ontdekt hebt dat je maar de helft van de informatie hebt. Herinner jezelf er keer op keer aan dat ieder verhaal minstens twee kanten heeft.

4. Vraag door. Weersta de verleiding om na een antwoord de discussie aan te gaan en vraag door. Het is ongelooflijk hoeveel informatie je krijgt als je dit doet. Doorvragen zorgt ervoor dat je tot de kern van de zaak komt.

5. Voel je comfortabel bij stiltes. De meeste mensen voelen zich oncomfortabel bij stiltes in een gesprek of discussie. Ze hebben het gevoel dat ze de stiltes moeten opvullen. Dit kan in jouw voordeel werken als je je mond dicht houdt en luistert. Als je dit doet, dan ontdek je dat mensen verbazingwekkende hoeveelheden informatie prijsgeven, die je normaal misschien niet zou hebben gekregen.

6. Help mensen om hun eigen inzichten te krijgen. Een van de beste manieren om mensen te begeleiden, is door vragen te stellen. Niet door te adviseren. Natuurlijk kun je mensen adviseren, maar jouw inzichten zijn niet zo waardevol voor hun als dat ze voor jou lijken. Je kunt veel meer bereiken door het stellen van goede vragen. Een vraag die daar bijvoorbeeld bij kan helpen is: “Wat heb je geleerd van deze ervaring, wat waardevol kan zijn voor de volgende keer?”

7. Begrijp het verschil tussen feiten en speculatie. Vaak worden er allerlei beweringen gedaan, waarvan men denkt dat deze op feiten zijn gebaseerd. Zeker binnen social media gebeurt dit regelmatig. Een gezonde kritische houding kan je helpen om het verschil te ontdekken. Zo kun je vragen: “Hoe weet je of deze bewering klopt?” of “Welke bewijzen kun je me aanleveren die deze bewering ondersteunen?”

Het stellen van goede vragen levert waardevolle informatie op en leidt tot innovatieve oplossingen. Opvallend dat toch zoveel mensen adviseren en maar weinig mensen echt vragen stellen. Wat zou hier de reden van kunnen zijn?

Wat zijn vragen waar jij goede ervaringen mee hebt?

Jean-Paul Stijnen